بررسی و شکست خواب بذور علف های هرز منطقه شهرکرد

علف های هرز از طریق هم جواری و رقابت با گیاه زراعی رشد و نمو و عملکرد گیاهان زراعی را کاهش می کنند. قدمت این عوامل محدود کننده، به نقطه آغاز کشاورزی برمی گردد و بشر همواره کوشیده است تا از طریق کنترل آن ها عملکرد گیاهان زراعی را بهینه نماید. بانک بذر علف های هرز در خاک مزرعه یکی از نکاتی است که می تواند مدیریت علف های هرز و روش های کنترل آن ها را تحت تاثیر قرار دهد. لذا شناخت ویژگی های بانک بذر علف های هرز می تواند نقش مهمی در انتخاب روش های مدیریتی در مزرعه ایفا کند. از آن جایی که برنامه ریزی و ارائه راهبردهای مهم مدیریتی مناسب برای کنترل علف های هرز، نیازمند شناخت دقیق وضعیت علف های هرز و کسب اطلاعات زیربنایی می باشد؛ این پژوهش به منظور بررسی وضعیت خواب در علف های هرز منطقه شهرکرد انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب بلوک-های کامل تصادفی و طرح بلوک های کاملا تصادفی در آزمایشگاه و مزرعه پژوهشی دانشگاه شهرکرد در سال های 1389 و 1390 اجرا شد، در همین راستا بذر 28 گونه علف هرز در سال 1389 از گیاهان سطح مزارع جمع آوری شدند. تیمارهای شکست خواب، شامل تیمارهای مکانیکی مثل کاربرد کاغذ سنباده، سوزن، اسکاپل، آب داغ، غرقاب و دفن بذور علف های-هرز بود. هم چنین تیمار سرمادهی مرطوب، دما و نور متناوب منطبق با شرایط دمایی منطقه شهرکرد و تیمارهای شیمیایی شامل کاربرد نیترات پتاسیم و هورمونی مثل کاربرد جیبرلیک اسید بودند. نتایج آزمایش نشان داد که بذر 15 گونه از علف های هرز جمع آوری شده دارای خواب بوده و بذر 13 گونه دیگر علف هرز در وهله اول بدون ورود به مرحله خواب در محیط مناسب قادر به جوانه زنی بودند و بذرهای گونه های دارای خواب از نظر نوع خواب و پاسخ به تیمارهای شکست خواب با یکدیگر متفاوت بودند. با توجه به نتایج خواب بذر در گونه های اویارسلام و تلخ بیان صرفا از نوع فیزیکی است، در گونه گل گندم خواب فیزیولوژیکی وجود دارد و خواب گونه های آجیلپس، هویج وحشی، بیدگیاه، یولاف وحشی، دم موشی، پنجه مرغی، خاکشیر، ترشک، شنگ، ماستونک و پیچک صحرایی ترکیبی بوده و از خواب فیزیکی و فیزیولوژیک می باشد. با توجه به تنوع نوع خواب و روش های شکست خواب بذور علف های هرز می توان انتظار پاسخ های متفاوتی نسبت مدیریت مزارع داشته باشند و این امر کنترل علف های هرز را با مشکل مواجه خواهد کرد و شناخت و بررسی نوع خواب کمک به پیش بینی الگوهای رفتاری بذر علف هرز و کاربرد استراتژی های مدیریتی مناسب جهت نیل به کشاورزی کم نهاده کمک خواهد کرد تا همواره بتوان از بهترین و کارآمدترین روش برای کنترل و مدیریت علف های هرز بهره برد.